woensdag 27 juli 2011

Burgemeester Trolhättan wil van Victor Muller af

Opmerkelijk nieuws van iemand die Saab na aan het hart ligt. Burgemeester Paul Akerlund van Trolhättan vindt dat Victor Muller plaats moet maken voor een CEO die zijn sporen heeft verdiend in de auto-industrie. Akerlund doet zijn oproep woensdag in de Zweedse krant Dagens Industri.

Victor heeft goede dingen gedaan om de problemen van Saab op te lossen, maar hij is geen operationeel manager, vindt de burgemeester die in het verleden zelf werkzaam was bij Saab. Daarom heeft Saab een nieuwe CEO nodig met ervaring in de auto-industrie.

Geen manager
Muller is meer een dealmaker dan iemand die een bedrijf operationeel kan leiden. Hij leek dat inzicht zelf ook te hebben. Ten tijde van Spyker als kleine sportwagenfabriek deed hij zoveel mogelijk zelf, en dat kon ook tot op zekere hoogte, maar met Saab werd het groter en anders. Bij de overname van Saab zei Muller: 'Wij gaan vanuit Spyker de mensen van Saab niet vertellen hoe ze een autofabriek moeten runnen. Dat weten ze zelf namelijk veel beter. We hebben Jan Ake Jonsson en zijn mensen die dat uitstekend doen.'

Maar precies dat wat hij zei niet te zullen doen, is toch gebeurd. Na het onverwachte vertrek van Jan Ake Jonsson is Muller sinds mei zelf CEO van Saab. Er zouden een nieuwe CEO en CFO voor Saab worden gezocht, maar tot op heden is daar niets van vernomen.

Luidere kritiek
Akerlunds uitspraken passen in een klimaat waarin de handelwijze van Victor Muller steeds luider wordt bekritiseerd in Zweden. Eigen mensen en zakenrelaties laat hij in de kou staan, ondanks veel beloftes. Ook commentaren van Zweedse kranten worden grimmiger van toon. De Zweedse journalisten verwijten Muller blind optimisme. Hij heeft blijk gegeven van overtuigingskracht en grenzeloos positivisme, maar dat is niet gevolgd door goed koopmanschap. In plaats van een redding, lijkt de toestand van Saab momenteel meer op een uitgesteld en pijnlijk stervensproces. Het zijn harde woorden van mensen die genoeg hebben van Muller praatjes.

Muller zelf zal de kritiek –voor de bühne- ongetwijfeld wegwuiven en stellen dat hij het hardst van iedereen werkt om Saab te laten voorbestaan. Hoogstpersoonlijk stapt hij op het vliegtuig op weg naar potentiële investeerders. Hij gaat tot het uiterste om vers geld te vinden, conform Spykers motto 'Nulla tenaci invia est via', ofwel 'Voor de aanhouder is geen weg onbegaanbaar'. Zonder hem was Saab immers al anderhalf jaar geleden opgehouden te bestaan. Maar de weg lijkt nu dood te lopen.

Vertrouwen beschaamd
De handelwijze die Muller nu laat zien is geen verrassing voor degenen die hem al langer kennen, zo is op dit blog a meerdere keren te lezen geweest. Het ging met Spyker in 2007 net zo als met Saab nu: geen geld, geen onderdelen, geen auto's bouwen, boze leveranciers en werknemers die thuis zitten. Terwijl Muller ondertussen roept dat er niks aan de hand is. Hij belooft van alles over bijvoorbeeld nieuwe financiers en productie- en verkoopaantallen, maar blijkt dat achteraf lang niet altijd waar te kunnen maken.

De Zweden komen er langzamerhand achter dat de man die ze op een koude februari-ochtend massaal toejuichten en in wie ze groot vertrouwen stelden, hun vertrouwen ernstig heeft beschaamd.

Elk dubbeltje omkeren

Saab moet elk dubbeltje omkeren. Er is niet genoeg geld om deze maand de lonen van alle 3.500 personeelsleden te betalen. Het fabriekspersoneel krijgt wel betaald, maar de 1.600 werknemers op kantoor, de witte boorden zoals Saab ze zelf noemt, moeten het zonder loon stellen.

Het is al de tweede keer dat de salarisbetalingen problematisch verlopen. Een maand geleden was er ook geen geld om de lonen te betalen. Door verkoop van een 50%-belang van zijn vastgoeddochter kreeg Saab toen weer wat lucht om met vertraging alsnog de salarissen over te maken.

Inmiddels is duidelijk geworden dat alle bij elkaar geschraapte miljoenen van de afgelopen maanden volstrekt ontoereikend zijn om Saab een fatsoenlijke financiële basis te geven. De verkoop van het vastgoedbelang, de vooruitbetaling op bestelde auto's, leningen van investeerder Gemini; allemaal zijn het slechts lapmiddelen om de ergste gaten te dichten.

Steeds meer druk
Tegelijk komt er van diverse kanten steeds meer druk op Saab te staan. Vorige week dreigde leverancier SwePart met een faillissementsaanvraag die in allerlijl werd afgewend. Deze week is een aantal leveranciers een incassoprocedure begonnen, omdat ze nu eindelijk eens geld willen zien.

De incassoprocedure gaat om een paar miljoen euro en behelst dat het incassobureau eerst gaat kijken of Saab geld op de bank heeft staan. Is dat er niet, dan worden activa van Saab aangesproken. Een belangrijk deel daarvan, Saab Tools en Saab Parts, dient echter als onderpand voor de lening van de Europese Investeringsbank (EIB).

Onwerkbare situatie
Zo langzamerhand ontstaat voor Saab een onwerkbare situatie. De gewone cashflow moet komen uit auto's bouwen en verkopen, maar dat gebeurt al maanden niet. Het beloofde Chinese geld van Pang Da en Youngman is nog niet beschikbaar, want het wachten is op groen licht van de Chinese autoriteiten. De situatie lijkt intussen zo penibel dat het Chinese geld weleens te laat kan komen.

Saab onderhandelt momenteel met banken over nieuwe leningen om daarmee de lening van de EIB af te lossen. Victor Muller wil graag van de EIB af omdat die blokkeert dat Vladimir Antonov een rol kan spelen bij Saab. Bovendien belemmert het pandrecht van de EIB Saabs handelingsvrijheid, zo bleek bij de vastgoeddeal.

Maar daadwerkelijk uitzicht op snelle cash is er niet. Goed beschouwd is Saab in zijn huidige staat niet aantrekkelijk voor een bank. Saab is aangewezen op financiers zoals Antonov of industriepartners.

Twijfel groeit
Intussen groeit de twijfel over het voortbestaan van Saab. Werknemers en leveranciers hebben lang geduld gehad omdat ze immers afhankelijk zijn van Saab en het voortbestaan van het bedrijf. Maar de vooruitzichten worden steeds somberder en de bereidheid om Saab te steunen neemt af.

Partners dreigen in toenemende mate Saab de duimschroeven aan te draaien. Toen vorige maand de lonen niet werden uitbetaald, overwoog vakbond IF Metall serieus om faillissement aan te vragen om zodoende een beroep te kunnen doen op de Zweedse staat . Misschien is het daarom niet toevallig dat nu juist het blauwe-boorden-personeel voorrang krijgt bij de salarisbetaling over juli.

De faillissementsdreiging door SwePart en de incassoprocedure die is ingezet zijn heldere signalen: het vertrouwen ebt zienderogen weg.

vrijdag 22 juli 2011

Leveranciers van Saab verliezen hun geduld

Saab heeft de verwachte hervatting van de productie uitgesteld tot op zijn vroegst week 35, ofwel 29 augustus. Maar het is de vraag of de fabriek in Trolhättan nog wel gaat draaien, want nu is er serieuze fallissementsdreiging.

Leveranciers lijken niet erg veel zin te hebben om nog mee te werken aan de herstart. Eén leverancier, SwePart, heeft vandaag een faillissementsaanvraag ingediend. SwePart heeft nog ruim een half miljoen euro tegoed van Saab Automobile Tools, een van de dochtermaatschappijen van Saab. Dat geld had al begin deze maand binnen moeten zijn, maar het is er nog steeds niet. 'Dat heeft mijn vertrouwen geknakt', zei directeur Lars Thunberg tegen het Zweedse persbureau TT. Het openstaande bedrag lijkt klein, maar voor een klein bedrijf zoals wij is het veel geld, aldus Thunberg.

Niet allemaal betaald
Nog steeds zijn de leveranciers bij wie Saab schuld had opgebouwd niet allemaal betaald. Ook bij het Nederlandse bedrijf Nedschroef staat nog een bedrag open, zegt directeur Chris Mezger. Pas als dat voldaan is, wil hij weer leveren aan Saab. Mezger is daarover momenteel niet in gesprek met Saab. 'Wij zijn maar en kleine partij. Ik neem aan dat ze eerst met de grote partijen tot een akkoord willen komen.'

Het geduld van meer leveranciers raakt op. Lars Holmqvist van de Europese leveranciersorganisatie Clepa merkt dat bij zijn leden: 'Saab heeft het een tijd kunnen uitzingen door korte-termijntrucs waarbij ze leveranciers zover kregen te leveren, maar vervolgens toch niet in staat bleken om te betalen', zegt hij in Zweedse media.

Net als in 2007
De irritatie bij de leveranciers is begrijpelijk. Victor Muller beloofde toen hij medio mei met Chinees geld terugkwam dat het weer goed zou komen, maar vele weken later zijn er dus nog steeds tal van onbetaalde rekeningen. Sommige bedrijven in Zweden hebben zich al tot een incassobureau gewend.

Misschien moeten ze eens bellen met de Nederlandse en Duitse bedrijven die in 2007 voor hetzelfde probleem stonden. Toen had Spyker dezelfde belabberde betalingsmoraal als Saab nu. Boze bedrijven stapten naar de pers met hun grieven.

Geen vertrouwen
Door dat Saab veel leveranciers nog steeds in de kou laat staan, wordt de herstart van de productie er niet makkelijker op. Saab geeft als reden voor de vertraging dat eerst alle aanvoerlijnen op orde moeten zijn. Ofwel: als er ook maar één onderdeel ontbreekt, dan heeft het geen zin om de productielijn te starten.

Mezger van Nedschroef ziet het somber in: 'Ik heb er niet veel vertrouwen in. Een situatie zoals nu heb ik nog niet eerder meegemaakt. Als dat geld uit China niet komt, dan is het over voor Saab.'