Déjà-vu

Velen waren verrast toen zes weken geleden door geldgebrek de productielijn van Saab in Trolhättan tot stilstand kwam. Maar voor degenen die Saab-eigenaar spyker en diens topman Victor Muller al wat langer volgen, was het een déjà-vu. Want water nu gebeurt bij Saab, vertoont sterke parallellen met hoe het Spyker in het verleden is vergaan.

Eind 2006, begin 2007 ontstond bij de sportwagenfabriek in Zeewolde een dusdanig cashtekort dat leveranciers zo lang op hun geld moesten wachten dat velen stopten met leveren. Er bleven Spykers onafgebouwd staan. De medewerkers werden naar huis gestuurd. Spyker zelf gebruikte toen het argument dat er nieuwe motoren in de auto's kwam die aanpassingen aan het chassis vergden. maar dat was slechts de halve waarheid. Muller bleef roepen dat er niets aan de hand was, tot de feiten hem de mond snoerden.

Grotere wereld

Toen waren Spyker en Muller kleine spelers en kwam hij er vrij makkelijk mee weg. Nu echter staat Muller met Saab in een veel grotere wereld. Hij heeft met veel meer en veel machtiger partijen te maken dan toen hij alleen sportwagens bouwde: de Zweedse overheid, de Europese Investeringsbank, de Chinese overheid, General Motors. En die kijken allemaal mee.

Het is onbegrijpelijk dat Saab het zover heeft laten komen dat de productielijn stilvalt. De reputatieschade is gigantisch. De gebeurtenissen van de afgelopen zes weken hebben alle inspanningen van afgelopen jaar om het merk er weer bovenop te krijgen, grotendeels teniet gedaan. Kopers die net weer wat vertrouwen hadden gekregen in Saab, haken weer af. Toeleveranciers zijn sceptisch. Saab is ver teruggeworpen.

Door het stof

Amper een jaar geleden werd Muller door een paar duizend Saab-medewerkers in Trolhättan toegejuicht als hun grote redder. Zo ziet hij het graag. Eindelijk de erkenning die hij al zo lang zocht, maar in Nederland niet vond. Maar dezelfde Muller, naar wie diezelfde paar duizend mensen afgelopen dinsdag keken toen hij hen in de fabriekshal toesprak, moest nu diep door het stof.

Nooit opgeven, is zijn motto, en dat bewijst hij zelf door vol enthousiasme en overtuigingskracht eigenhandig de onderhandelingen met zijn Chinese financiers te voeren. En als het misgaat, zoals met Hawtai, als de wiedeweerga een nieuwe partner te vinden. Dat getuigt van doorzettingsvermogen. De tol die de inspannende weken hebben geëist, waren Muller dinsdag aan te zien.

Optimistische aannames

Al deze toestanden zijn het gevolg van een fout die bij Spyker vaker gemaakt is: te optimistische aannames voor de toekomst. Spyker zou tot 500 sportwagens per jaar gaan bouwen. Dat aantal is in de volle tien jaar van Spykers bestaan niet eens gehaald. Hetzelfde was te zien bij Spykers Formule 1-team. Dat zou in 2007 tientallen miljoenen aan sponsorgeld binnenhalen. Dat kwam niet.

Saab zou in 2010 eerst 60.000 auto's gaan bouwen, later ging die prognose omlag naar 45.000. Het werden er uiteindelijk 30.000, de helft van de oorspronkelijke planning. Dit jaar zouden het er 80.000 worden. Dat gaat niet meer lukken nu de fabriek al weken stil ligt.

Verontrustend

De meest verontrustende aanname is echter de aflossing van de 326 miljoen dollar aan uitgestelde betaling die Saab aan General Motors moet voldoen. Bij de overname van Saab heeft GM dat bedraag aan Saab gelaten. Muller noemde het aanvankelijk kapitaal, maar het is een schuld. Vanaf 2012 geldt een rente van 6% op het bedrag. Vanaf medio 2014 wordt dat 12%. Eind 2016 moet het zijn terugbetaald. Zo niet, dan loopt de rente door. Saab wil de 326 miljoen dollar terugbetalen uit de lopende bedrijfsvoering.

Deze financieel grootste aanname is ondergesneeuwd geraakt in het tumult van de afgelopen dagen. Hoe moet Saab zo'n groot bedrag ooit aflossen als het nu al geen cash meer heeft? De 65 miljoen euro van Pang Da is alleen genoeg om de ergste financiële nood te lenigen.