vrijdag 14 december 2012

Saab goes bust


Recently our new book Saab goes bust. Victor Muller's defeat was published. Below you can read a short summary with the introduction of the book as special encore.

Victor Muller acquires Saab at the beginning of 2010 through his small sports car manufacturer Spyker. He proves to be the ultimate dealmaker, smartly bringing the different pieces of the puzzle together. Saab's employees welcome him as a true hero. One year on, however, there is little left to celebrate. The challenges involved in relaunching production at the car factory are underestimated. As a result, too few Saabs are rolling off the production line for sale. This quickly leads to an acute shortage of funds. Suppliers are paid late, employees have to wait for their wages and car production grinds to a halt. This is the beginning of a death struggle lasting several months for the illustrious Swedish brand, one that is characterised by conflicts of interests and culminates in mutual mistrust. In the end Muller has no option but to file for Saab's bankruptcy. This is a heavy defeat for the flamboyant entrepreneur who has adopted Spyker's motto Nulla tenaci invia est via (For the tenacious no road is impassable) for himself. Muller, a true survivor, is back to square one and is forced to continue with Spyker.

Robert van den Oever (1972), reporter for Dow Jones Newswires and The Wall Street Journal, and Maarten van der Pas (1972), financial markets editor at Morningstar, have been following the progress of Spyker and Victor Muller for a number of years. In 2009 they published Spyker. Een dollemansrit (Spyker. A Crazy Ride), which focused on the turbulent initial years for the Dutch sports car manufacturer and its remarkable founder. Besides working as financial journalists, the authors are also car enthusiasts. They write together about cars and motor sport for publications including FD Persoonlijk and autoblog.nl.

Saab goes bust
is published in Dutch by Nieuw Amsterdam, telephone 0031 20 5706 100, Amsterdam, The Netherlands, www.nieuwamsterdam.nl.

Introduction

‘We have been following Spyker since the company was re-established in 2000, and the ups and downs over the past nine years lead us to the opinion that something really needs to happen in 2009. If the company is unable to stand on its own two feet now with the help of the new models, the end seems inevitable.’
This was the conclusion we reached in August 2009 in the foreword to our book Spyker. Een dollemansrit (Spyker. A Crazy Ride). In this book we reconstructed the exciting journey that Spyker had been on since its foundation in 2000. The sports car manufacturer had an unsuccessful venture behind it, having established its own Formula 1 racing team. Spyker's top man Victor Muller found another new backer in the form of young Russian banker Vladimir Antonov, who pumped tens of millions of euros into the company and kept Spyker going. Our view was that Spyker needed to demonstrate its viability and profitability on its own. We could not have anticipated that shortly afterwards Spyker would start taking steps to acquire Saab.

It was typical Victor Muller, we concluded, when the small Dutch sports car manufacturer absorbed the considerably larger Swedish automaker. Entrepreneur Muller has adopted Spyker's motto ‘Nulla tenaci invia est via’ for himself: For the tenacious no road is impassable. Muller is a dealmaker through and through. He is able to analyse situations and bring things together effectively, he sees opportunities where others do not and he perseveres when many would have given up long before. This made it possible for him to acquire Saab under difficult circumstances.
We were curious about the feasibility of the plans to get Saab back on its feet. After all, Spyker had not yet turned a profit once in its ten-year history. Moreover, Saab's glory days, when more than a hundred thousand cars a year were rolling out of the factory, were well behind it. Acquiring Saab was one thing - transforming it into a healthy automaker was another. That would require a great deal of time and money, things that Spyker did not have.
These are considerations that we have also discussed elsewhere. Since Dollemansrit was published we have regularly been asked by the Dutch and Swedish media to explain the developments at Spyker and Saab.

The drama that unfolds at Saab in 2010 and 2011, which sees great plans for the company quickly fade into an acute shortage of funds and a search for wealthy backers to rescue the company, gives us a frequent sense of déjà vu. We are familiar with Spyker's history and can therefore see striking parallels between the acquisition of Saab and that of the Midland Formula 1 team in 2006: it is the same kind of venture. There is a significant gap between expectations and assumptions on the one hand and stubborn reality on the other. The way in which Muller tries to save the situation when it is getting out of hand looks familiar. His charisma, conviction, ability to act vigorously and inability to deal with criticism are traits that we see regularly.
Victor Muller is a true survivor. Whenever the existence of Spyker, and subsequently Saab, is hanging by a thread, he comes up with another solution. That is both his strength and his weakness. He is an opportunistic businessman who grabs opportunities with both hands. Problems are only solved as and when they present themselves. If the financing of a deal has not yet been completed, he only thinks about where money will come from when it becomes absolutely necessary. Muller argues that there is always a solution, and often this comes from an unexpected source. At Saab he seems set to pull it off again, but ultimately suffers a defeat.
Muller has to go to extreme lengths, as he is involved with Spyker and Saab not only as a car enthusiast but, above all, as an investor. Over the years he has invested millions of euros of private capital into Spyker, a listed company. His aim is to develop the car factory and the brand, increase their value and then withdraw at the right moment and take his profit. That moment has never arrived, however. His capital is tied up in Spyker. Saab was supposed to contribute to the value creation that he hoped to achieve with Spyker, but instead Saab's bankruptcy resulted in Muller losing millions. Carrying on with Spyker is the only option if he is to avoid losing everything.

The leading role in this book is reserved for Victor Muller, with Vladimir Antonov playing an important supporting role. He comes up with the idea of acquiring Saab, but the banker and investor seems unable to disassociate himself from insinuations of money laundering and criminal ties. He even has to abandon his relationship with Spyker to allow the acquisition of Saab to succeed. When he tries to get involved with Saab at a later stage, he is categorically rebuffed.
More minor roles are reserved for Jan Åke Jonsson, Saab's modest top man who leaves the scene battle-weary, for administrator Guy Lofalk, and for Chinese self-made businessmen Pang Qinghua and Pang Qingnian, who emerge as rescuers of Saab.

In this book we reconstruct how Spyker was able to acquire Saab and why the Swedish car brand went bankrupt within two years. We devote most attention to the failed attempt to rescue Saab, although the preceding step is certainly just as interesting: how could Saab get into difficulties so soon after the acquisition? In our opinion, simply saying ‘I told you so’ when the company went bankrupt is too easy. We look into whether the acquisition had any chance of succeeding at all.
Victor Muller and Spyker are the thread running through this book. We are not Saab enthusiasts, but we find Spyker's history to be a fascinating story. Victor Muller is a phenomenon, an entrepreneur with no shortage of nerve. His sports car brand is a string of promises, unfulfilled expectations, criticism, admiration, failure to appreciate, and hope. Spyker is all about emotion.
So too is Saab, but more for the Swedes than the Dutch. Saab is as Swedish as Ikea and Abba. It is notable that Saab's rescue became a national issue, even though, with 3,500 employees, the company is relatively small. Volvo is a much bigger Swedish car brand, but there is much less emotional attachment to it. ‘Saab is Saab, and Volvo is, well, just a car,’ is how one of our sources aptly puts it.
The Netherlands is a real Saab country. Take a look around you on the motorway and you will see plenty of Saabs - recent models, but also a good number of classics. The Saab 900 convertible achieved cult status in our country during the eighties and nineties. This was the car to drive if you had made it in business, but also if you were an intellectual, a lawyer, a doctor or an arty type. It was said that a Saab was a car in a class of its own, for people in a class of their own. You drove a Saab if you wanted to set yourself apart. Purists draw a distinct line at the point when Saab was acquired by General Motors (GM). From that moment on enthusiasts saw the brand lose more and more of its unique characteristics. Saab was no longer Saab. Victor Muller wanted to give Saab back its DNA, but did not have the time to do so.

We did not speak to the central figure in the story for our book. When we approached him, Muller initially seemed to offer us an opening. He e-mailed in June to say that he was not yet ready to talk about Saab, but suggested contacting him another time when we were further on with our research to look at the situation again. We phoned him in August. Muller said that he could not see any benefit in collaborating: ‘I won't have any influence over the content anyway.’ He told us he was busy carrying out his own research and said that there were still plenty of details to emerge. ‘If there's going to be a book, I'll write it myself.’ The fact that Saab's bankruptcy is now before the courts in a case that Spyker has brought against GM may also have played a role in Muller's decision not to talk to us.
On previous occasions Muller explained that he had received various offers to write a book, but had decided not to as it was too time consuming and he had no wish to relive the two years he had spent with Saab. ‘It was hell.’

Spyker and its founder Victor Muller are back to square one. In Pang Qingnian from Chinese bus and car manufacturer Youngman, Muller has once again found an investor who is making the necessary funds available to keep the company afloat for a few years at least. Muller has already outlined the initial prospects for the company and its future profit.
We can now more or less repeat what we said in our previous book: if over the coming years Spyker does not manage to stand on its own two feet with the new C8 Aileron and D8 Peking-to-Paris models, the end is inevitable. However, perhaps Victor Muller will once again come up with a venture that will allow his beloved Spyker to grow into what he wants it to be.



donderdag 22 november 2012

Saab over de kop

Vandaag verschijnt ons boek 'Saab over de kop. De nederlaag van Victor Muller'. Hieronder staat een korte introductie en als speciale toegift het 'Woord vooraf'.

Met zijn kleine sportwagenfabriek Spyker neemt Victor Muller begin 2010 Saab over. Het is Muller als dealmaker bij uitstek. Slim combinerend past hij de diverse puzzelstukjes in elkaar. Het personeel van Saab onthaalt hem als een ware held. Een jaar later valt er echter weinig meer te juichen. Het opstarten van de autofabriek wordt onderschat. Daardoor rollen er te weinig Saabs van de band om te verkopen. Dat leidt al snel tot een nijpend geldgebrek. Leveranciers worden te laat betaald, personeel moet wachten op salaris en de autoproductie valt stil. Dat is het begin van een maandenlange doodsstrijd van het roemruchte Zweedse merk. Die wordt gekenmerkt door tegenstrijdige belangen en culmineert in onderling wantrouwen. Uiteindelijk rest Muller niets anders dan het faillissement van Saab aan te vragen. Het is een zware nederlaag voor de flamboyante entrepreneur die Spykers motto Nulla tenaci invia est via (Voor de aanhouder is geen weg onbegaanbaar) tot zijn lijfspreuk heeft gemaakt. Muller is terug bij af en de overlevingskunstenaar gaat noodgedwongen  verder met Spyker.

Robert van den Oever (1972), reporter bij Dow Jones Newswires en The Wall Street Journal, en Maarten van der Pas (1972), financial markets editor bij Morningstar, volgen Spyker en Victor Muller al jaren op de voet. In 2009 publiceerden ze Spyker. Een dollemansrit over de turbulente eerste jaren van de Nederlandse sportwagenbouwer en zijn markante oprichter. De auteurs zijn financieel-economisch journalist én autoliefhebber. Samen schrijven ze over auto’s en autosport voor onder meer FD Persoonlijk en autoblog.nl.


Woord vooraf

‘Wij volgen Spyker al sinds de heroprichting in 2000, en de lotgevallen in de afgelopen negen jaar brengen ons tot het oordeel dat het in 2009 echt moet gaan gebeuren. Als het nu niet lukt om op eigen benen te staan met behulp van de nieuwe modellen, lijkt het einde onvermijdelijk.’
     Dat concludeerden wij augustus 2009 in het voorwoord van ons boek Spyker. Een dollemansrit. Daarin reconstrueren we de enerverende weg die Spyker sinds de oprichting in 2000 had afgelegd. De sportwagenbouwer had een mislukte vlucht naar voren achter de rug met een eigen Formule 1-raceteam. Topman Victor Muller vond in de jonge Russische bankier Vladimir Antonov weer een nieuwe financier die tientallen miljoenen euro’s in de onderneming stopte en daarmee Spyker in leven hield. Spyker moest maar eens op eigen kracht zijn levensvatbaarheid en winstgevendheid laten zien, vonden wij. We konden niet vermoeden dat Spyker kort daarna aan een overname van Saab zou beginnen.

Het is typisch Victor Muller, stellen wij vast als de kleine Nederlandse sportwagenbouwer de veel grotere Zweedse autoproducent inlijft. Entrepreneur Muller heeft Spykers motto ‘Nulla tenaci invia est via’ tot zijn lijfspreuk gemaakt: Voor de aanhouder is geen weg onbegaanbaar. Muller is een dealmaker pur sang, hij weet zaken goed te analyseren en te combineren, ziet mogelijkheden waar anderen die niet zien en gaat door waar menigeen allang zou zijn opgehouden. Daarom slaagt hij erin om onder moeilijke omstandigheden Saab binnen te halen.
     Wij waren benieuwd naar de haalbaarheid van de plannen om Saab er weer bovenop te helpen. Want Spyker had in zijn tienjarige bestaan nog niet één keer winst geboekt. En Saab had zijn beste tijd, waarin meer dan honderdduizend auto’s per jaar uit de fabriek rolden, ver achter zich. Saab overnemen was één, maar er een gezonde autofabrikant van maken was twee. Dat zou veel tijd en geld gaan kosten, zaken die Spyker niet had.
     Deze overwegingen vertellen we niet alleen hier. We worden sinds Dollemansrit door Nederlandse en Zweedse media regelmatig gevraagd om de ontwikkelingen bij Spyker en Saab toe te lichten.

Het drama dat zich in 2010 en 2011 bij Saab voltrekt en waarbij mooie bedrijfsplannen al snel overgaan in een scenario van nijpend geldgebrek en een zoektocht naar financieel draagkrachtige redders, bezorgt ons regelmatig een déjà vu. We kennen de geschiedenis van Spyker en daarom zien we opmerkelijke parallellen tussen de overname van Saab en die van het Formule 1-team van Midland in 2006: het is eenzelfde vlucht naar voren. Er is een fikse kloof tussen verwachtingen en aannames aan de ene, en de weerbarstige werkelijkheid aan de andere kant. De wijze waarop Muller de zaak probeert te redden als het uit de hand loopt, is herkenbaar. Zijn charisma, overtuiging, zijn vermogen om snel te schakelen en onvermogen om met kritiek om te gaan, zien we regelmatig terug.
     Victor Muller is een ware overlevingskunstenaar. Telkens als het voortbestaan van Spyker en later Saab aan een zijden draadje hangt, komt hij toch weer met een oplossing. Dat is zijn kracht en zijn zwakte. Hij is een opportunistische zakenman die letterlijk de opportuniteit pakt. Daarbij lost hij problemen pas op als ze zich aandienen. Is de financiering van een deal nog niet volledig rond, dan ziet hij op het moment dat het echt nodig is pas waar geld vandaan komt. Er is altijd wel een oplossing, redeneert Muller, en niet zelden komt die uit onverwachte hoek. Bij Saab lijkt hij het weer te flikken, maar lijdt uiteindelijk een nederlaag.
     Muller moet tot het uiterste gaan, want hij onderneemt met Spyker en Saab niet alleen als autoliefhebber, maar vooral als investeerder. Hij investeert door de jaren heen miljoenen euro’s privévermogen in het beursgenoteerde Spyker. Zijn doel is de autofabriek en het merk uit te bouwen, in waarde te laten stijgen en er dan op een goed moment uit te stappen en zijn winst te pakken. Maar dat moment is nooit gekomen. Zijn vermogen zit vast in Spyker. Saab had moeten bijdragen aan de waardecreatie die hij met Spyker voor ogen heeft, maar in plaats daarvan leidde het faillissement van Saab tot miljoenen verlies voor Muller. Doorgaan met Spyker is de enige optie om te voorkomen dat hij alles kwijtraakt.

De hoofdrol in dit boek is voor Victor Muller, met in een goede bijrol Vladimir Antonov. Van hem komt het idee om Saab over te nemen, maar de bankier en investeerder lijkt niet los te komen van verdachtmakingen van witwassen en criminele banden. Hij moet zelfs zijn relatie met Spyker opgeven om de overname van Saab te laten slagen. Als hij later weer wil meedoen met Saab, wordt hij categorisch geweigerd.
     Kleinere rollen zijn weggelegd voor Jan Åke Jonsson, de bescheiden topman van Saab die moegestreden het strijdtoneel verlaat, voor bewindvoerder Guy Lofalk, en voor de Chinese selfmade zakenlieden Pang Qinghua en Pang Qingnian, die als redders van Saab opduiken.

In dit boek reconstrueren wij hoe Spyker Saab kon overnemen en waarom het Zweedse automerk binnen twee jaar failliet ging. De mislukte reddingspoging van Saab krijgt de meeste aandacht, maar de stap vooraf is zeker zo interessant: hoe kon Saab al zo snel na de overname in de problemen komen? Achteraf ‘zie je wel’ concluderen bij het faillissement vinden we te gemakkelijk. We gaan ook na of de overname überhaupt kans van slagen had.
     Victor Muller en Spyker zijn de leidraad in dit boek. Wij zijn geen Saab-adepten, maar we vinden de geschiedenis van Spyker een boeiend verhaal. Victor Muller is een fenomeen, een ondernemer met lef. Zijn sportwagenmerk is een aaneenschakeling van beloften, niet-waargemaakte verwachtingen, kritiek, bewondering, miskenning en hoop. Spyker is emotie.
     Saab is ook emotie, maar meer voor Zweden dan voor Nederlanders. Saab is net zo Zweeds als Ikea, de säkerhets tändstickor van Zwaluw en Abba. Het is opvallend dat de redding van Saab een nationale kwestie wordt, hoewel het met 3500 medewerkers een relatief kleine onderneming is. Volvo is een veel groter Zweeds automerk, maar het brengt veel minder teweeg. ‘Saab is Saab, and Volvo is, well, just a car,’ verwoordt een van onze bronnen treffend.
     Nederland is een echt Saab-land. Kijk op de snelweg om je heen en je ziet veel Saabs rijden. Recente modellen, maar ook veel klassiekers. De Saab 900 cabrio bereikte in ons land in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw een cultstatus. Die moest je rijden als je het zakelijk had gemaakt. Maar ook als intellectueel, jurist, arts of artistiekeling. Saab was een aparte auto voor apart volk, wordt gezegd. Je reed Saab als je je wilde onderscheiden. Daarbij trekken puristen een scherpe scheidslijn bij de overname van Saab door General Motors (GM). Vanaf dat moment zien de liefhebbers het merk steeds meer unieke karakteristieken verliezen. Saab was Saab niet meer. Victor Muller wilde Saab zijn dna weer teruggeven, maar hij heeft daar de tijd niet voor gehad.

De hoofdpersoon hebben we voor ons boek niet gesproken. Toen we hem benaderden leek Muller aanvankelijk een opening te bieden. Hij mailde in juni dat hij nog niet zover was om over Saab te praten, maar stelde voor om nog een keer contact op te nemen als wij verder waren met ons onderzoek, om de situatie dan opnieuw te bezien. In augustus belden we hem. Muller zei dat hij geen ‘benefit’ zag in medewerking: ‘Ik heb toch geen invloed op de inhoud.’ Hij vertelde bezig te zijn met zijn eigen onderzoek en stelde dat er nog veel boven water te halen viel. ‘Als er een boek komt, dan schrijf ik dat zelf.’ Dat het faillissement van Saab inmiddels onder de rechter is in een zaak die Spyker tegen GM heeft aangespannen, kan ook hebben meegespeeld bij Mullers besluit om ons niet te woord te staan.
     Bij eerdere gelegenheden vertelde Muller dat hij diverse aanbiedingen had gekregen om een boek te schrijven, maar dat hij daarvan afzag omdat het te tijdrovend was en hij geen zin had om de twee jaar met Saab opnieuw te beleven. ‘Het was een hel.’

Spyker en zijn oprichter Victor Muller zijn terug bij af. Muller heeft met Pang Qingnian van de Chinese bus- en autofabrikant Youngman weer een investeerder gevonden die de benodigde euro’s beschikbaar stelt om de onderneming op zijn minst enkele jaren in leven te houden. Muller heeft alweer de eerste vergezichten voor de onderneming en de toekomstige winst geschetst.
     Wij kunnen nu vrijwel hetzelfde zeggen als in ons vorige boek: als het Spyker de komende jaren niet lukt om met de nieuwe modellen C8 Aileron en D8 Peking-to-Paris op eigen benen te staan, is het einde onvermijdelijk. Maar wie weet komt Victor Muller wel opnieuw met een vlucht naar voren om zijn geliefde Spyker te laten uitgroeien tot wat hij het wil laten zijn.

maandag 27 augustus 2012

Rasoverlever Muller is kunstje nog niet verleerd


Victor Muller flikt het hem weer. Hij heeft wederom een financier gevonden om Spyker eentoekomst te geven. Het Chinese Youngman steekt 10 miljoen euro in het Nederlandse sportwagenmerk en zal daarnaast nog eens honderden miljoenen investeren in een nieuwe personenauto op basis van het bestaande Phoenix-platform.

Muller haalt door deze deal met Youngman zijn gelijk. Begin dit jaar stapten alle commissarissen en zijn medebestuurder Rob Schuijt op, omdat ze het niet meer zagen zitten met Spyker na het faillissement van Saab. Ze wilden de holdingmaatschappij Swedish Automobile (dat was toen nog de naam, later weer omgedoopt in Spyker) en dochtermaatschappij Spyker Automotive in surseance brengen. Victor Muller nam zich voor er alles aan te doen om te laten zien dat zijn keus om door te gaan met Spyker de juiste was.

Op dat moment lag Spyker feitelijk stil. De serieproductie van de Spyker C8 Aileron was niet van de grond gekomen door de financiële problemen bij Saab. Dit voorjaar is de assemblage terugverhuisd naar Zeewolde, maar Spyker had geen geld om echt te investeren in het opschalen van de productie en ontwikkeling van nieuwe modellen.

Met de miljoenen die Youngman nu fourneert, kan dat wel. Voor de C8 Aileron kan een nieuwe motor worden gevonden als vervanger van de aloude Audi-V8. De super suv D8 Peking-to-Paris wordt nu dan echt afgestoft om hem tot finale ontwikkeling en productie te brengen.

En direct schetst Muller weer grootste vergezichten. Hij verwacht zo’n 1.000 auto’s per jaar te verkopen van de C8 Aileron en de D8 suv samen.

Phoenix

Muller ziet het ook helemaal zitten met de nieuwe auto die op basis van het Phoenix-platform gaat verschijnen. Die maakt gebruik van al het werk (onderstel en ontwerp) dat al was gedaan voor de nieuwe Saab 9-3 die bedoeld was om in 2012 te verschijnen. Maar die er nooit kwam door het faillissement. Het design van dit nieuwe model is door Saab-ontwerper Jason Castriota, die door Muller naar Saab was gehaald, omgevormd tot een Spyker-ontwerp. Deze nieuwe auto wordt voor de massa, maar Muller wil hem hoger in de markt positioneren dan Saab.

De rechten op het Phoenix-platform berusten in de boedel van het failliete Saab Automobile ab, dat nog steeds een volledige dochter is van Spyker en waar Muller gewoon nog directeur van is. In die hoedanigheid heeft hij ook de claim van 3 miljard dollar bij General Motors neergelegd.

De rasoverlever Muller laat zien dat hij zijn kunstje nog niet verleerd is. Na het faillissement van Saab leek ook Spyker ten dode opgeschreven. Er was twee jaar lang weinig aandacht geschonken aan de sportwagens, omdat Saab alles opeiste.

Maar nu Muller alle tijd heeft voor zijn baby van weleer, pakt hij de draad gewoon weer op. En heeft hij Youngman aangehaakt voor zijn toekomstplannen. Hij was na het faillissement van Saab terug bij af, maar hij begint alweer op te stomen.

dinsdag 1 mei 2012

WTF: Spyker maakt winst

Het lijkt ongelooflijk, en je moet twee keer kijken of het er echt staat, maar Spyker heeft vorig jaar winst gemaakt. Onder de streep resteert over 2011 een winst van 16 miljoen euro. Dat is te danken aan Saab - nog gekker - want de winst komt voort uit een meevaller rond het faillissement van het Zweedse automerk. Victor Muller heeft in Zweedse media laten weten dat het afboeken van de verplichtingen aan General Motors een bate heeft opgeleverd. Het gaat daarbij om de preferente aandelen ter waarde van 326 miljoen dollar die GM aan Spyker gaf als onderdeel van de overnamedeal voor Saab begin 2010. Hoewel Muller aanvankelijk beweerde dat het 'keikard kapitaal' was, werd hij door de beursautoriteiten op de vingers getikt omdat het eenvoudigweg niets anders was dan een uitgestelde betaling, ofwel een verplichting. Zodoende moest het bedrag als schuld in de balans worden opgenomen. Eind 2010 stond hiervan nog 171 miljoen euro in de boeken. Als gevolg van Saabs faillissement kwam de verplichting te vervallen en kon het bedrag afgeboekt worden. Hoe de rekensom precies in elkaar zit, zullen we in het jaarverslag moeten lezen. Spyker's sportwagendivisie zelf maakte een operationeel verlies van 13,7 miljoen euro. Zoveel kost dus een stilstaande autofabriek voor een kleinschalige nichemarkt in één jaar.

Optimistisch

Vooruitkijkend naar 2012 valt op dat Muller weer als vanouds optimistisch is. Hij schetst vergezichten die weinig realistisch lijken, als je beseft dat de sportwagenfabriek al ruim twee jaar een slapend bestaan leidt. Muller denkt dit jaar 30 tot 40 Spyker C8 Ailerons te kunnen bouwen. Die zijn volgens het jaarbericht allemaal al verkocht. Er is vraag naar méér, stelt Muller, zonder concrete aantallen te noemen. Muller legt de beperkende factor bij zijn toeleverende carrosseriebouwer CPP Envisage, maar de echte beperkende factor is dat er al ruim twee jaar geen draaiende productie is geweest. Opnieuw opstarten vergt veel tijd. Dat heeft Muller zelf uitgelegd nadat in 2007 de productie ook al eens was stilgevallen. Toeleveranciers vullen hun eigen productiecapaciteit met ander werk, zodat bij een herstart een afnemer zijn plek opnieuw moet bevechten. Bovendien sleept het allemaal al zo lang, dat bepaalde onderdelen wellicht niet eens meer verkrijgbaar zijn. Bijvoorbeeld de motor - niet onbelangrijk in een auto. Audi heeft allang afscheid genomen van het 4.2 V8 motorblok zoals Spyker dat gebruikt. En Audi's nieuwste 4.0 V8 bi-turboblok krijgt Spyker niet. Een tijd geleden heeft Spyker op proef met V8's van General Motors geknutseld, maar het is onduidelijk of die in de Spykers terecht gaan komen.

Afgestoft
Hoewel de productie van de Aileron nog moet beginnen, heeft Muller de aloude D8 Peking-to-Paris suv ook weer afgestoft. Na 6 jaar ontwikkelingstijd (hij werd begin 2006 geïntroduceerd op de Autosalon van Genève)en nog eens 25 miljoen euro aan investering moet hij er kunnen staan, zei Muller er onlangs over. Muller ziet nog steeds markt voor zo'n mastodont. Hij niet alleen. In de Bentley suv concept die op de Autosalon van Geneve werd getoond en de kersverse Lamborghini Urus die vorige week op de autoshow in Beijing stond, ziet Muller de bevestiging van zijn eigen gelijk. Als die merken ruimte zien voor hun premium-suv's, dan is er ook plaats voor de Spyker D8, zo redeneert Muller. Maar eerst nog 25 miljoen euro zien te vinden. Sta er niet vreemd van te kijken als Muller ook hier een financiële verrassing heeft. Op de recente aandeelhoudersvergadering zinspeelde hij erop dat dit niet 25 miljoen cash hoeft te zijn, maar bijvoorbeeld ook licentiedeals met een bepaalde tegenwaarde kunnen zijn.

maandag 16 april 2012

Moddergooien: wie heeft schuld aan ondergang Saab

"Bewindvoerder Guy Lofalk moet aansprakelijk worden gesteld voor de schade die hij Swedish Automobile heeft berokkend." "Nee, Victor Muller wist allang dat General Motors niet akkoord zou gaan met de Chinese ondernemingen Youngman en Pang Da als de nieuwe eigenaars van Saab."

Het was vanochtend een knap staaltje moddergooien in de rechtbank van het Zweedse Vänersborg. Daar moest Victor Muller –en met hem voormalig financieel directeur van Swedish Automobile Rob Schuyt, Saab’s hoofd techniek Mats Fägerhag en advocaat Guy Lofalk als bewindvoerder van Saab toen de onderneming in vrijwillige reorganisatie zat – opdraven om verantwoording af te leggen over het gevoerde reorganisatiebeleid en de failliete boedel van Saab. Het Zweedse automerk heeft een bedrijfsschuld van ongeveer 1,4 miljard euro en dat is volgens experts de grootste in de geschiedenis van Zweden.

Volgens Muller moet een claim aan het aan adres van Lofalk als bezitting aan de boedel van Saab worden toegevoegd. Hij vindt de vergoeding die Lofalk krijgt voor zijn periode als bewindvoerder, die Swedish Automobile (SWAN) moet betalen, onredelijk en stelt dat SWAN schade heeft geleden door de acties van Lofalk.

Lofalk op zijn beurt beweert, dat Muller wel degelijk op de hoogte was van het feit dat General Motors (GM) als voormalig eigenaar niet kon leven met de gedachte dat Chinese bedrijven Youngman en Pang Da Saab zouden overnemen. Muller verstrekte volgens hem verkeerde informatie en Youngman betaalde als overgebleven investeerder consequent te weinig en te laat. Als de rechter Lofalk in het gelijk stelt en vindt dat Muller de wet heeft overtreden, dan hangt de Nederlandse ondernemer/investeerder mogelijk een flinke straf boven het hoofd.

Ongenoegen
Muller heeft zijn ongenoegen over het opereren van Lofalk nooit onder stoelen of banken gestoken. Al eerder deed het Spyker-Saab Blog daarvan verslag (Lees ook: Muller en Lofalk op ramkoers). Wat Muller Lofalk kwalijk neemt, is dat hij werkte aan een deal waarin de Chinezen Saab volledig zouden overnemen (in plaats van een constructie waarin SWAN, Youngman en Pang Da elk een deelbelang zouden hebben).

Muller beweert altijd al gewaarschuwd te hebben dat GM nooit met een volledige overname akkoord zou gaan. Er lag een deal waarin Youngman en Pang Da respectievelijk 24 en 29,9 procent in Saab zouden nemen en SWAN de rest. Volgens Muller voldeed die deal aan de afspraken en had GM akkoord zullen gaan. Maar feit is, dat er niets van terecht is gekomen. GM liet destijds op zijn beurt nooit een serieus voorstel te hebben ontvangen.

Slechtst denkbare scenario volgens Muller
Op dit blog is al eerder uiteengezet dat een volledige overname van Saab het slechtst denkbare scenario voor Muller was. Swan zou dan zijn als holdingmaatschappij zijn grootste en belangrijkste bezit kwijt zijn en achterblijven met de verliesgevende sportwagendivisie Spyker (wat toen nog op de nominatie stond om verkocht te worden). SWAN zou dan niets meer zijn dan een lege huls en Muller zag zijn investering in SWAN/Saab in rook opgaan (uiteindelijk is dat laatste met het faillisement van Saab toch gebeurd).

Straatvechtersmentaliteit
Muller is strijdvaardig en legt ook een schadeclaim neer bij advocaat Lars-Henrik Andersson. Na het vertrek van Lofalk als bewindvoerder zou hij de zaak overnemen, maar Andersson trok zich uiteindelijk terug. Ook onderzoekt Muller of er meer claims voor contractbreuk en/of onrechtmatig handelen kunnen worden neergelegd. Het heeft er veel van weg dat Muller vecht om lijfsbehoud en gezichtsverlies. Het typeert hem: Muller geeft nooit op en laat een straatvechtersmentaliteit zien als hij -in zijn ogen- ongelijk krijgt.
Ondertussen strijd hij ook nog om het voortbestaan van Spyker, dat niet is verkocht en nog het enige is wat Muller overheeft.

Hopelijk leidt deze rechtszaak tot een antwoord op de vraag die altijd boven het faillissement van Saab is blijven hangen: waarom werd er een overnamedeal gewerkt met een Chinese partij als GM in the end met geen enkele Chinese partij akkoord zou gaan? Was dat tegen beter weten in, of niet?

dinsdag 6 maart 2012

Spyker leeft nog en wordt weer Spyker

Spyker staat niet met een stand op de Autosalon van Genève –topman Victor Muller zal er ongetwijfeld wel rondlopen- maar dat weerhoudt de Nederlandse autobouwer er niet van om traditiegetrouw met een persbericht te komen. Want zolang Spyker bestaat zorgt Muller er voor dat hij tijdens de belangrijke autobeurs wat te melden heeft.

Maandagavond kwam Swedish Automobile (Swan, de moedermaatschappij van Spyker en eerder ook van Saab) met een update over zijn financiële positie en zijn voortbestaan in het algemeen.

Het is nu ruim twee maanden na het faillissement van Saab en Swan-topman Victor Muller staat er alleen voor. In januari stapten alle commissarissen en de twee bestuursleden op, omdat ze van mening verschilden met Muller over de toekomst van Swan en Spyker. Wat is Muller van plan?

Overhouden
Spyker wordt niet verkocht. Anderhalf jaar geleden waren er plannen om de sportwagentak van Swan te verkopen om volledig op Saab te kunnen focussen. Eerst was CPP, de Britse automaker die de nieuwe Spyker C8 Aileron zou gaan bouwen, de koper. Maar later leek North Street Capital van de even onbekende als onvindbare investeerder Alex Mascioli er met de buit vandoor te gaan. Maar de verkoop bleek weinig concreet.

Spyker blijft nu in handen van Swan. Dat is logisch wil Muller nog iets overhouden. Zou Spyker worden verkocht dan is holdingmaatschappij Swan niets meer dan een lege huls (omdat Saab ook al weg is).
En de productie keert terug naar Zeewolde. Najaar 2009 verhuisde Spyker zijn productie juist van Zeewolde naar CPP in het Britse Coventry om kosten te besparen (efficiënter produceren, veel onderdelen van een Spyker komen uit het Verenigd Koninkrijk).

Maar CPP verkeert zelf in financiële problemen. Wrang detail in dit opzicht: de Spyker Aileron is bij CPP nooit in serieproductie gegaan, wat wel de bedoeling was. CPP heeft daarvoor geïnvesteerd in gereedschappen en mallen. Maar door financiële problemen bij Saab/Swan zijn er van de Aileron tot nu toe maar een handvol exemplaren gebouwd.

Naast de C8 Aileron staat ook de super SUV D8 Peking-to-Paris nog steeds op het programma. Spyker zoekt nog steeds financiering om dit model in productie te nemen dat al zes jaar geleden op de Autosalon van Genève werd geïntroduceerd.

Omdopen
Swan wil zich weer omdopen in Spyker. Ook dat is logisch want na het faillissement van Saab is er niets ‘Swedish’ meer aan de onderneming. En Muller heeft een nieuwe president en –vooralsnog- enig lid van de raad van commissarissen op het oog: Martin E. Button. De Amerikaan met een im- en exportbedrijf is een oude bekende en werkte in 2006 voor Spyker als verantwoordelijke voor de Noord-Amerikaanse activiteiten.

Verder geeft Swan aan dat het stappen heeft genomen om de onderneming weer financieel gezond te maken. Er is een principeakkoord met de kredietverstrekkers over uitstaande leningen, die het bedrijf deels aanging voor de aankoop van Saab in 2010. Deze leningen worden omgezet in aandelen tegen een prijs van 0,50 euro per aandeel.
Daarmee zou het aandelenkapitaal van Swan groeien van 75 miljoen tot 500 miljoen. Aandeelhouders krijgen hiermee een enorme verwatering van hun belang voor hun kiezen, maar daar zijn ze de laatste jaren wel aan gewend geraakt. Een beproefd financieringsmiddel van Muller is het laten draaien van de aandelenpers.

Met het omzetten van de converteerbare leningen komt Muller’s belang in Swan boven de 30 procent uit waarbij het verplicht is een bod te doen op alle uitstaande aandelen. Zover wil hij het niet laten komen en Muller neemt dan ook maatregelen om zijn belang onder de 30 procent te houden.

Op 17 april beslissen Swan’s aandeelhouders over de naamsverandering, herfinanciering en nieuwe commissaris op een buitengewone aandeelhoudersvergadering. Op 27 april publiceert Swan, tegen die tijd mogelijk Spyker, zijn jaarverslag.

Terug bij af
Victor Muller is terug bij af. Bij Spyker zijn de problemen vergelijkbaar met Saab. Er zijn twee jaar lang nauwelijks auto’s gemaakt en Muller moet de productie weer op zien te starten. Spyker heeft twee jaar stilgelegen en Muller moet potentiële nieuwe bestuursleden, dealers en klanten weer overtuigen en geld vinden om nieuwe modellen te ontwikkelen. Maar dat kan hij als de beste.

donderdag 19 januari 2012

Muller neemt toekomst Spyker zelf ter hand

Het is bekend dat Victor Muller nooit opgeeft. Nu zijn rol bij Saab is uitgespeeld, wijdt hij zich weer aan Spyker. De voorgenomen verkoop aan North Street Capital (NSC) is afgeketst omdat deze investeringsmaatschappij zich heeft teruggetrokken. Volgens Muller wordt nu met een andere Amerikaanse partij uit Californië gesproken.

Maar misschien komt daar wederom niets van terecht of wil Muller helemaal niet meer verkopen. In de persberichten van vandaag zet hij de deur wagenwijd open voor voortzetting van Spyker onder het beursfonds Swedish Automobile. Hij denkt zelfs aan expansie door overnames. Muller denkt ook over de financiering daarvan. Precies daarover raakte hij in conflict met zijn commissarissen en zijn CFO.

Steeds dubieuzer
Kennelijk bekokstooft Muller iets waar de anderen zich absoluut niet in kunnen vinden. Dat is eigenlijk best begrijpelijk. Terugkijkend naar de afgelopen jaren, is te zien hoezeer Muller steeds exotischere en dubieuzere financiers zoekt. Dat proces hebben we uitgebreid beschreven in ons boek Spyker. Een dollemansrit. Het begon bij weliswaar eigengereide, maar gerespecteerde ondernemers als John de Mol en Marcel Boekhoorn. Een gerenommeerde investeerder als Mubadala sloot zich aan. Ook Michiel Mol past in het rijtje. Allengs kwamen er minder gerespecteerde partijen. George Toth bijvoorbeeld.

Toen Vladimir Antonov aan boord kwam als financier, begaf Muller zich definitief op een hellend vlak. Het onduidelijke verleden van de jonge Rus en zijn razendsnel vergaarde vermogen, zorgde ervoor dat andere potentiële investeerders niet met Muller in zaken wilden. Die partijen kregen gelijk toen Antonov in de cel belandde wegens fraude en zijn bank werd genationaliseerd.

Opdrogen
Mullers potentiële geldbronnen droogden op. Zodoende kwam hij voor de verkoop van Spyker bij de Amerikaan Alex Mascioli. Hij is de man achter North Street Capital over wie amper iets bekend is, behalve dat hij amateur-coureur is en weleens met de politie in aanraking is geweest. Betalen deed hij echter niet, zodat de principe-verkoopovereenkomst geruisloos van tafel verdween.

Welke figuren bij de huidige stand van zaken geld zouden willen steken in Spyker, is een raadsel. Wat Muller ook van plan is, het is iets waar de rest van de bedrijfstop niet aan wil.

Om de lopende zaken te bekostigen, doet Spyker een beroep op de faciliteit van financier GEM die cash geeft in ruil voor aandelen. Er worden 2,5 miljoen aandelen uitgegeven. Bij een koers van paar dubbeltjes levert dit tussen 500.000 en 600.000 euro op. De faciliteit is nog van kracht, al zal GEM niet echt zitten te wachten op een zak aandelen in een zieltogend beursfonds.

Nieuwe vlucht naar voren
Opschalen door overname van een (al dan niet evenzeer kwakkelend) onderneming is een rode draad in Muller stijl van ondernemen. Het gebeurt altijd met geld van anderen. Zo'n stap is een vlucht naar voren om de problemen bij het eigen bedrijf te maskeren of proberen te stelpen met geld dat via de overname binnenkomt. De overname van het Midland Formule 1-team was zoiets, en Saab was dat ook.

Het is een riskante manier van ondernemen. En eentje die zelden slaagt, getuige de snelle verkoop van het F1-team en het faillissement van Saab. De lamme wil de blinde helpen. Maar in plaats van dat de een de ander helpt, worden de problemen twee keer zo groot.

De vraag is wat Muller nog meer in het vizier heeft om over te nemen. Delen van de Saab-boedel misschien. Dat moet dan indirect, in de vorm dat een investeerder die delen koopt en ze onderbrengt in het beursfonds Swedish Automobile.

Lotus
Of is het Lotus. Recent gingen er geruchten dat de Britse sportwagenfabrikant te koop zou komen. In ieder geval hebben de Britten dringend geld nodig. De modellen van Lotus en de engineering capacity zouden een mooie aanvulling zijn op de Spyker-sportwagens. Maar dan moet er wel veel geld bij en dat hebben Spyker en Lotus allebei niet.

Saillant is dat Muller in 2007, toen de geldproblemen met het Formule 1 team op zijn ergst waren, daadwerkelijk dacht aan een overname van Lotus. Spyker heeft al jaren nauwe banden met Lotus voor de ontwikkeling van zijn sportwagens. Al zullen die wat losser zijn geworden sinds er bij Spyker de afgelopen twee jaar nauwelijks iets is gebeurd.

woensdag 18 januari 2012

Oude getrouwen laten Muller in de steek

Dat Victor Muller veel bondgenoten verslijt wisten we, maar nu verdwijnen er wel heel veel tegelijk. Alle commissarissen en medebestuurder/CFO Rob Schuijt stappen met onmiddellijke ingang op bij Swedish Automobile (hierna wordt deze holdingmaatschappij gewoon weer Spyker genoemd - zoals voorheen- omdat er na het faillisement van Saab weinig Zweeds meer aan is).

Het opvallendst is het vertrek van president-commissaris Hans Hugenholtz. Hij was vanaf het prille begin bij Spyker betrokken. Zo investeerde hij in Spyker vóór de beursgang en nam hij met Spyker deel aan de 24 Uur van Le Mans. Bij de beursgang in 2004 werd hij commissaris en later president-commissaris. Hij gold als vertrouweling van Muller en is net zo'n grote autofanaat.

Ongebruikelijk
Voor een beursfonds is het zeer ongebruikelijk dat bij een conflict de bestuurder wint in plaats van de commissarissen. Alleen bij een verwoede machtsstrijd gebeurt zoiets. De commissarissen houden toezicht en grijpen in als het in hun ogen niet goed gaat. Desnoods vervangen ze het bestuur. Niet andersom.

Wie de historie van Muller kent, zal niet echt verrast zijn dat juist hij erin slaagt zijn commissarissen te wippen. In de afgelopen tien jaar heeft hij een spoor van zakenpartners en investeerders achter zich gelaten met wie hij eerst dikke maatjes was maar die vroeg of laat in ongenade vielen. Dat begon al met Spyker-ontwerper Maarten de Bruijn. En later onder andere Michiel Mol. Een CFO houdt het de laatste jaren bij Spyker gemiddeld één jaar vol. Er zijn maar weinig mensen die overweg kunnen met Mullers zeer dominante stijl. Hugenholtz heeft het dus bijzonder lang uitgehouden naar de maatstaven van Muller.

Conflict
De kern van het conflict spitst zich toe op de toekomst van Spyker. Nu Saab weggevallen is, en de verkoop van Spyker op zich laat wachten, lijkt Muller ervoor te kiezen om zelf met Spyker verder te gaan. Daarbij haalt hij zijn oude truc weer tevoorschijn: een kwakkelend bedrijf oppoetsen door er een ander bedrijf bij te kopen met geld van een externe investeerder. De overname van Saab was net zo'n vlucht naar voren.

Het lijkt erop dat Mullers getrouwen genoeg hebben van zijn ondernemingsmodel dat gebaseerd is op wankele projecties en aannames. Ze zullen hem gewaarschuwd hebben, het hem afgeraden hebben en geprobeerd hem op andere gedachten te brengen. Maar dat lukt niet bij Muller. Als hij ergens in gelooft, is hij daar niet van af te brengen. Iedereen die niet met hem meegaat in zijn ideeën, laat hij vallen. Nu dus zelfs al zijn naaste collega's in de top. Waaronder een van zijn oudste getrouwen. Muller staat er weer alleen voor. Net als op het laatst bij Saab.